Dankzij de inzet van Bernadette Meeus ligt het strand tussen Koksijde en Nieuwpoort er veel netter bij. Met haar prikker en een vuilniszak vist ze bijna dagelijks klein en groot afval uit de straten, duinen en vloedlijn. Ondertussen is ze een vertrouwd gezicht tussen al het zwerfaval. Tij-dingen zwierf met haar mee.

Tij-dingen: Je bent bijna elke dag op het strand te vinden. Hoe begon je zwerfvuilcarrière?

Bernadette Meeus: "Door met pensioen te gaan. Vroeger was ik altijd buiten. Eerst als kind van twee ouders die werkten, later toen ik voor een vakantiekolonie werkte en ook tijdens de periode dat ik thuis voor mijn kinderen zorgde. Mijn man en ik werkten elk in een kinderinstelling met onderbroken werkuren, avondwachten, inslapen, weekends en in de zomer moest mijn man zelfs 30 dagen op vakantie met zijn groep dus moest één van ons thuis blijven. Opvang zou te duur uitkomen en nog belangrijker: wij zouden onze eigen kinderen niet zien opgroeien. Dus begon ik zelf als onthaalmoeder bij Kind en Gezin. Een zalige tijd maar in die tijd heel slecht betaald en zonder enig statuut. Daarna was ik nog 25 jaar onthaalmoeder en toen was ik wel gebonden aan thuis. Pas op, ik probeerde veel buiten te zijn, maar dat was in de eigen tuin en dat is niet hetzelfde, want je zit een beetje vast. Nu voel ik me echt vrij, ik ga waar ik wil en wanneer ik wil. Meestal is er dan ook niemand thuis. Mijn buren lachen soms dat ze een afspraak moeten maken om me te zien."

T-d: Heb je een vaste ronde?

Bernadette: "Nee, eigenlijk niet. Ik rij rond met de auto en als ik in een bepaalde straat vijf stukken vuil zie, dan zet ik die op mijn ronde voor 's anderendaags. Op het strand ruim ik afval van de duinenstrook in Koksijde tot aan de duinen vlakbij de grens met Nieuwpoort. Het duurt meestal drie dagen voor ik klaar ben met dat stuk. Allé, klaar is een groot woord, want de vloed spoelt altijd maar afval bij. Ik trek ook vaak de duinen in."

Op de Koninklijke Baan heb ik eens drie volle vuilniszakken verzameld

T-d: In welke periode vind je het meest afval?

Bernadette: "Ik begon vlak voor corona en toen was er een zondvloed aan afval: resten van meeneemmaaltijden, drankflessen en overblijfselen van kampvuurtjes. Op een dag heb ik een volledige bak Jupiler bijeen gesprokkeld. De bak zelf stond er nog, maar de flessen lagen verspreid in de duinen, met gebroken glas en al. Het laatste flesje vond ik pas 's anderendaags een eindje verderop. Blijkbaar was dat nog niet leeg toen de eigenaars vertrokken."

T-d: Welk soort afval vind je het meest?

Bernadette: "Het hangt een beetje af van de plek. Langs de vloedlijn is dat vooral afval van schepen: rubberen handschoenen, visnetten, nylon draad. Veel verloren voorwerpen ook: mutsen, handschoenen en kousen. Meer naar de dijk toe, vind je vooral resten van strandgangers. Denk dan aan rietjes, snoeppapiertjes of stokjes van lolly's. In de duinen gaat het vooral om picknickafval. En ondertussen ken ik ook de plekjes waar mensen hun behoefte doen. Langs straten vind ik ongelooflijk veel sigarettenpeuken. Ik heb er een keer tachtig geteld aan een huis in de Duinparklaan. Ik heb dat toen wel gemeld aan de dienst Milieu en het gebeurt niet meer. (glimlacht)"

T-d: Moet je soms een hulplijn inschakelen voor al het afval?

Bernadette: "Ik werk goed samen met de gemeentediensten. Een voorbeeld? De straatnaamborden in Oostduinkerke waren vroeger ook bloembakken, maar toen er een hele periode geen bloemen in zaten, werden ze vooral als vuilnisbakken gebruikt. Op mijn vraag zocht de gemeente een oplossing en nu groeien daar bodembedekkers (laag groeiende, sterke vaste planten die zich vermeerderen door het maken van uitlopers, red.) in. Wist je dat het strand tijdens de oorlog was gebarricadeerd met prikkeldraad? Na een vloed kalven soms stukken duinen af en komt dat prikkeldraad terug aan de oppervlakte. Met een tang heb ik al meters van dat prikkeldraad eruit gekregen. De gemeentediensten komen dan snel langs om te helpen, zodat het strand veilig blijft."

T-d: Heb je ooit al waardevolle dingen gevonden?

Bernadette: "Autosleutels. Dat was vlakbij een grote parking aan het begin van de dijk in Oostduinkerke. Ik ben toen rondgelopen en blijven klikken tot ik de juiste auto vond. Met wat denkwerk kon ik dan de mensen bereiken. Sieraden en zo kwam ik niet tegen. Daarvoor zijn de metaaldetectoristen me te snel af, denk ik. (lacht)"

T-d: Betrap je soms mensen op heterdaad? Wat doe je dan?

Bernadette: "Dan spreek ik ze aan. Ik leg uit wie ik ben en vraag waarom ze hun afval op straat gooien. Onlangs nog zag ik een dame  die haar sigarettenpeuk naast haar auto op straat gooide. Toen ik haar aansprak, zei ze dat de auto's van nu geen asbakken meer hebben. Ze vroeg me toen zelf naar een alternatief, maar ik kon niet direct een oplossing bedenken. Behalve dan zelf een afvaldoosje ineen knutselen. Ik vroeg haar adres en heb uit een melkkarton twee afvalbakjes voor sigaretten gemaakt. Ze was heel dankbaar. Mijn mening is dat sigarettenverkopers ook die afvalbakjes moeten verkopen, zodat mensen geen excuus meer hebben om hun peuken op straat te werpen. Of als er alternatieven zijn, mag dat nog meer worden bekendgemaakt. Bij deze een oproep."

T-d: Gebeurt het dat mensen je vergezellen terwijl je afval raapt?

Bernadette: "Veel mensen komen spontaan afval brengen wanneer ik passeer. Ook hondenpoepzakjes soms. Het gebeurt dat kinderen een eindje meelopen. Maar ik wandel het liefst alleen, want het afval beslist in welke richting ik wandel. Ik praat wel met mensen die ik tegenkom, maar niet voor een volledige ronde. Als het zonnetje schijnt, zet ik me graag neer om een kruiswoordraadsel op te lossen of een tukje te doen. Ik doe wel regelmatig een ronde langs de straten met mijn mama, zij wordt binnenkort 100 jaar. Zij houdt de vuilniszak bij en ik verzamel. (glimlacht) "

T-d: Wat vind je het mooiste plekje aan het strand?

Bernadette: "Ik vind het strand vooral mooi als er weinig tot geen volk is. 's Morgensvroeg bijvoorbeeld wanneer de zee alle menselijke sporen heeft weggevaagd. Of bij zonsondergang, dat is machtig."

T-d: Heb je nog een leuke anekdote?

Bernadette: "Nadat, in 2021, het tv-programma Iedereen Beroemd mij kwam filmen, werd ik regelmatig aangesproken voor een foto. Er was ook een koppel dat gewed had: de vrouw zei dat ze mij in Iedereen Beroemd had gezien, de man beweerde van niet. Ik heb toen naar de man, die op twaalf meter bleef hangen, geroepen dat hij zijn portefeuille mocht bovenhalen. (lacht)"